Het RAM geheugen, ook wel het werkgeheugen van je laptop genoemd, heeft een grote invloed op de prestaties en snelheid van je laptop. Wanneer je een laptop gaat kopen is het raadzaam om een weloverwogen keus te maken rondom het RAM geheugen. Welk ram geheugen je laptop nodig heeft is namelijk compleet afhankelijk van het beoogd gebruik.
De betekenis van ram geheugen is afgeleid van het Engelse RAM, wat staat voor Random Access Memory. In Nederland wordt het ook wel werkgeheugen genoemd. Dit geheugen in je laptop kun je vergelijken met het korte-termijn geheugen. Dit betekent dat je laptop informatie kan opvragen vanuit dit interne geheugen zonder de opslag te raadplegen.
Laptop ram geheugen zorgt ervoor dat het taken sneller en vloeiender kan laten verlopen, in het speciaal wanneer je verschillende programma’s open hebt staan. Is je laptop dus enorm traag als je veel programma’s hebt openstaan? Dan kan kan het ram geheugen uitbreiden een oplossing zijn.
Omdat ik begrijp dat het concept van werkgeheugen nog steeds lastig te bevatten is, heb ik gebruikgemaakt van een verhaal waarin werkgeheugen toegepast wordt op een hedendaags voorbeeld:
Stel je voor dat de harde schijf van je computer de supermarkt is. De supermarkt is in staat om grote hoeveelheden eten en drinken op te slaan over een lange periode van tijd.
Stel je nu voor dat RAM geheugen het keukenkastje in je keuken is. Een keukenkastje is een stuk kleiner dan de supermarkt, maar hij is nog steeds in staat om voedsel op te slaan tot we het nodig hebben om te gebruiken.
Wanneer je een maaltijd gaat koken, kijk je eerst of je het benodigde in de keukenkastjes hebt liggen.
Als het voorwerp daar in ligt, kan je direct aan de slag gaan om een gerecht te maken zonder dat je vertraging op loopt. Heeft je keukenkastje echter niet het voorwerp op voorraad, dan zal je naar de supermarkt moeten, het inkopen en weer terug naar de keuken moeten brengen.
Zoals je wellicht al leest duurt dit proces een stuk langer. In feite kunnen we hier uit concluderen dat:
hoe groter het keukenkastje, des te minder ritjes naar de supermarkt nodig zijn.
En dit vertaald zich dus naar: Des te meer RAM geheugen je laptop heeft, des te minder hoeft de processor te gaan naar de harde schijf voor informatie.
Conclusie: Hoe meer werkgeheugen je laptop heeft, des te sneller dat hij is.
Nu dat we weten waar het geheugen precies voor dient is het raadzaam te kijken naar de technische specificaties van RAM geheugen. Elk stuk werkgeheugen, ook wel module genoemd, komt in verschillende formaten, samenstellingen en snelheden.
Het kan voorkomen dat je buiten de koop van je laptop je het ram geheugen los wilt uitbreiden. Het is handig om te weten waar je precies op moet letten.
Werkgeheugen bestaat uit verschillende modules, ook wel maten genoemd. Deze maten heten DIMM en SODIMM.
Een DIMM module, wat staat voor Dual In-line Memory Module, zijn bredere geheugen modules en passen om deze reden niet in compacte systemen zoals laptops. Je kiest dit geheugen voornamelijk voor computers / desktops. Let dus op dat wanneer je extra geheugen koopt voor je laptop je geen DIMM module aanschaft. Over het algemeen bestaan DIMM modules uit 260 pins voor de aansluiting.
Het tweede type werkgeheugen is SODIMM, wat staat voor Small Outline Dual In-line Memory Module, dit is een kleiner alternatief voor de bredere DIMM module. Een SODIMM is ongeveer de helft kleiner van een DIMM module. Dit maakt hem ideaal voor kleinere toepassingen zoals laptops en Mac computers. Het komt ook voor dat je SODIMM modules in compacte kleinere PC’s plaatst. Over het algemeen bestaan SO-DIMM modules uit 288 pins voor de aansluiting.
Het werkgeheugen in je laptop hangt af van de samenstelling. Het kan zo zijn dan 8 GB werkgeheugen in je laptop bestaat uit 1 module van 8GB. Maar het kan net zo goed zijn dat de laptop 2 modules van 4 GB bevat.
Het is dus handig om van te voren goed te kijken hoeveel (vrije) geheugensloten het moederbord heeft. Heeft het vrije sloten dan zal de maximale werkgeheugen eenheid groter zijn dan het huidige RAM geheugen aantal in de laptop.
Net als dat een processor meerdere kernen heeft en zo de taken kan verdelen, doet werkgeheugen het zelfde in de laptop. Kan het werkgeheugen dus verdeeld worden over meerdere modules, dan betekend dat ook dat het werkgeheugen over meerdere kanalen wordt verdeeld. Wat resulteert in het sneller en tegelijkertijd aanspreken van het RAM geheugen.
Er zit in een maximum aan het aantal kanalen dat tegelijkertijd aangesproken wordt. Dit wordt echter bepaald door de processor van de laptop en niet het aantal geheugenbanken op je moederbord. Alle Intel Core processoren die na 2011 zijn uitgebracht kunnen bijvoorbeeld overweg met geheugen dat verdeeld wordt over 4 kanalen.
De kloksnelheid van de geheugenbank of geheugenmodule is de snelheid waarmee het geheugen communiceert met het moederbord van de laptop en de processor. Een hogere waarde van de kloksnelheid betekent dat er meer gegevens per seconde gestuurd kunnen worden wat leidt tot snellere prestaties.
De snelheid van werkgeheugenbanken wordt uitgedrukt in MHz, wat staat voor Mega Hertz per seconde.
Om te bepalen welke snelheid je nodig hebt zul je moeten weten welk moederbord je laptop gebruikt en welke maximale snelheid deze ondersteund. Deze informatie vindt je op elke productpagina en bij de fabrikant van de laptop.
Let op: Deze snelheid is backwards compatible; Dit betekend dat wanneer je moederbord een snelheid van 2133MHz aankan en je 1866 MHz geheugen plaatst dat dat wel werkt. Maar dit heeft wel een negatief effect op de snelheid van je laptop.
Ik adviseer dan ook om te kijken welke geheugenmodules momenteel worden geleverd bij de laptop en deze aan te schaffen.
Behalve de grootte van het geheugen zijn er ook verschillende types op de markt. Het gros van de laptops bevatten DDR3 en DDR4 geheugen.
Wanneer je los RAM geheugen wilt kopen voor je laptop kies dan altijd de snelheid die bij het moederbord past.
Hieronder een lijstje van de verschillende DDR (Double data rate) types die je kunt verwachten.
DDR2 geheugen is intern geheugen voor laptops die voor 2007 zijn gebouwd. Je zult in nieuwe laptops bijna geen DDR2 werkgeheugen meer vinden. Je kunt deze wel gebruiken om je laptop na aankoop uit te breiden met werkgeheugen.
Kenmerkend voor DDR2 geheugen zijn lagere prijzen en lagere snelheden vergeleken met de nieuwere DDR3 en DDR4 geheugen. Bij Coolblue verkopen ze bijvoorbeeld nog losse 2GB en 4GB Crucial DDR2 geheugen.
Voornamelijk worden deze nog gekocht om MacBooks en iMac’s uit 2007 op te pimpen.
DDR3 geheugen is intern geheugen voor laptops die tussen 2007 en 2014 zijn uitgebracht. Kenmerkend voor is dat ze sneller zijn dan de DDR2 voorganger. De DDR3 geheugen types lopen van 2 GB tot en met 16 GB en hebben een snelheid van 1066 MHz tot en met 2133 MHz.
Daarbuiten heb je ook nog een DDR3 variant die minder stroom gebruikt: Dat is namelijk de DDR3L.
DDR4 geheugen is intern geheugen voor laptops die na 2014 zijn gemaakt. Dit is momenteel de laatste variant geheugen en zijn weer sneller dan DDR2 & DDR3(L). De types lopen van 2GB tot en met 16 GB en beginnen bij 2133 MHz in snelheid en lopen tot maar liefst 4266MHz in snelheid.
Er zijn verschillende fabrikanten van SO-DIMM geheugen op de markt. Hiervan zijn Crucial, Kingston en Corsair toch wel de grootste en het meest populair. Hieronder ligt ik kort de fabrikanten de modules toe.
Corsair staat bekend om het maken van gaming hardware; Variërend van RAM geheugen tot aan koptelefoons. Het is een populaire keus onder gamers en zal dan ook vaak terug te vinden zijn in dergelijke opstellingen en gaming laptops.
Kingston is een gerenommeerd merk als het gaat over het produceren van werkgeheugen voor laptops en pc’s. Het is vaak een wat duurdere keuze die gepaard gaat met betrouwbaarheid en snelheid.
Crucial maakt werkgeheugen voor MacBooks en laptops. Het staat bekend om speciaal RAM geheugen voor de Mac te ontwikkelen maar ook voor marktconforme prijs snelle modules te leveren met jaren garantie.
Zoals hierboven al staat beschreven is meer werkgeheugen noodzakelijk voor de prestaties van je laptop.
De eenheid waarin het interne geheugen wordt uitgedrukt is Gigabyte (GB). Alleen RAM is niet de factor die je computer versneld. Dit omdat de snelheid vaak afhangt van de samenwerking van je laptop onderdelen.
Wel is er een verband tussen de activiteiten op je laptop en het aantal benodigde GB’s geheugen.
Elk type gebruik / activiteit vraagt een andere hoeveelheid werkgeheugen van je laptop. Om dit beter inzichtelijk te maken heb ik een de types uiteengezet. Herken je je in een van deze activiteiten? Zorg dan dat je die hoeveelheid als minimaal aantal aanhoudt:
| Gebruik | RAM geheugen |
| Internetten & Films kijken | 2GB of meer |
| Schoolwerk | 4GB of meer |
| Excel & Tekstverwerking | 4GB of meer |
| Foto’s bewerken in Photoshop & Lightroom | 6 GB RAM of meer |
| Video’s monteren en bewerken | 8 GB RAM of meer |
| Gamen | 8 GB RAM of meer |
Wil jij je laptop gebruik voor de meest eenvoudige taken zoals Internetten, mailen, word en excel bestanden maken en Netflix kijken? Dan heb je geen grote hoeveelheid werkgeheugen nodig.
Wel is het zo dat als je van plan bent meerdere programma’s en tabbladen tegelijkertijd open te hebben, dat dat meer van je laptop vraagt. Als dit sneller moet verlopen is het wel aan te raden meer dan 2GB RAM te nemen.
Geschikt geheugen: Alle werkgeheugen modules.
Aanbevolen: 4GB DDR3 of hoger
Een laptop die je veel meeneemt om te reizen heeft vermoedelijk niet veel werkgeheugen nodig. Wanneer je echt het maximale uit je accu wilt halen zou ik een DDR3L RAM geheugen kiezen omdat deze het meest energiezuinig is. Echter is dit slechts een onderdeel van het groter geheel die bepaald of je laptop lang mee gaat. Een Intel Core M serie processor helpt bijvoorbeeld ook mee op energiebesparing
Normaliter zul je genoeg hebben aan 2-4GB DDR3 of DDR4 ram geheugen in een laptop die je voornamelijk onderweg gebruikt.
Geschikt geheugen: Alle werkgeheugen modules.
Aanbevolen: 4GB DDR3 of hoger, DDR3L voor energiebesparing.
Als student wil je een laptop waarin je kunt multitasken. Hiermee bedoel ik meerdere tabbladen open voor onderzoek, maar ook lange word bestanden voor je scriptie en eventuele calculaties in Excel.
Ten slotte gebruiken andere type studenten ook nog eens zwaardere (grafische) software waardoor werkgeheugen echt een must is. Denk hierbij aan het Adobe pakket zoals Photoshop, Premiere, Illustrator en After Effects.
Een ander type student gebruikt de laptop b.v. om te programmeren & te compilen, dit vraagt ook redelijk wat werkgeheugen van je laptop. Raadzaam is dan ook om in je studielaptop meer werkgeheugen te kiezen dan de bovenstaande varianten.
Ik raad dan ook aan minimaal een laptop met 4 GB DDR4 geheugen te kopen, maar meer is altijd prettiger wanneer je zwaarder gebruik voor ogen hebt.
Geschikt geheugen: 4GB DDR4
Aanbevolen: 6GB DDR4 of hoger
Het bewerken van foto’s vraagt veel rekenkracht van je processor en geheugen van laptop. Zware grafische programma’s zoals Adobe Lightroom en Adobe Photoshop vragen best wel wat van je laptop.
Nu we weten hoe werkgeheugen werkt kun je je voorstellen dat hoe minder je laptop de harde schijf hoeft te raadplegen om informatie tijdens fotobewerking, hoe soepeler het editen gaat.
Ik raad je dan ook aan om minimaal een laptop met 6GB DDR4 werkgeheugen te kopen. Hoe meer ram geheugen je hebt tijdens foto bewerking (en hoe professioneler je het voor ogen hebt), hoe soepeler het gaat.
Mijn advies is ten alle tijden om te kijken of je na de koop de laptop nog kunt upgraden met DDR4 of met DDR3 geheugen wat goedkoper is dan een kant en klare oplossing.
Geschikt geheugen: 6GB DDR4
Aanbevolen: 8GB DDR4 of hoger.
Het bewerken van video’s op je laptop is nog een stap zwaarder van het bewerken van foto’s. Het vraagt veel rekenkracht en geheugen van je laptop wanneer je aan de slag gaat om video’s te renderen. Maar ook wanneer je hoge resolutie bestanden gaat verwerken in programma’s als Adobe Premiere Pro en Adobe After Effects.
In additie op de minimale 8GB geheugen benadruk ik graag dat je goed naar de processor van de laptop moet kijken om fijn aan videobewerking te kunnen doen.
Ook hier is mijn advies om ten alle tijden te kijken of je na de koop de laptop nog kunt upgraden met DDR4 of met DDR3 geheugen wat goedkoper is dan een kant en klare oplossing.
Geschikt geheugen: 8GB DDR4
Aanbevolen: 12 GB DDR4 of hoger.
Werkgeheugen is een cruciaal onderdeel om het gamen vloeiend en snel te laten verlopen. In combinatie met een snelle processor, SSD schijf en grafische kaart kan je in staat zijn op hoge settings boven de 60 fps te spelen op een gaming laptop.
Als je een lager budget hebt zou ik gaan voor minimaal 8GB werkgeheugen om toch heel fijn te kunnen gamen om wat lagere settings. Met een Intel Core i5 in combinatie met een NVIDIA GeForce GTX 1050 kom je dan al een heel eind.
Heb je een hoger budget om uit te geven aan een gaming laptop dan zou ik echt minimaal gaan voor 16GB werkgeheugen, een snelle processor zoals de Intel Core i7 en minimaal een NVIDIA GeForce GTX 1060.
Geschikt geheugen: 8GB DDR4
Aanbevolen: 12GB DDR4 of hoger
